Di maitatangging parte na ng pang-araw-araw na buhay ng marami ang paggamit ng Facebook at Twitter, dalawa sa pinakapopular na social networking sites. Bakit ba naman hindi? Gusto ng mga taong maging in, at kung wala kang kahit isa sa mga nabanggit, iisiping napag-iiwanan ka. Pero di lang naman yun ang dahilan. Maraming rason kung bakit gumagawa ng account ang mga tao sa facebook at twitter.
June 17, 2008 nang ako ay gumawa ng aking facebook account sa udyok na rin ng ilang kaibigan sa kolehiyo. Siguro, kami ang ilan sa mga pinakaunang nagkaroon ng FB account dito sa Pilipinas kasi di pa ganun kakilala noon ang FB. Pero nang dumating ang taong 2009, halos lahat na yata ng mayroong internet ay nasa FB na. Di naman ito kataka-taka dahil ang mga social networking site na tulad ng FB ay nagbibigay ugnayan sa mga magkakapamilya, magkakaibigan, magkakatrabaho at magkakaklase. Bukod dun, nagbibigay tulay din ito para sa mga taong dati nang magkikilala pero hindi nagkikita, mga magkakamag-anak na malayo sa isa’t-isa, mga magkakaibigang pinaglayo na ng lugar at panahon, pati na mga taong minsan nang nagkasama o nagkasalamuha sa buhay.
Anong gamit ng Facebook? Napakarami kung tutuusin. Pwede kang maglaro, makibalita, magbahagi ng mga larawan at video (personal man o galing sa iba, komersyal man o hindi), mangamusta lang ang iilan sa mga iyon. Sa paglipas ng panahon, dumami pa itong gamit, mabuti man o hindi.
Taong 2010 naman noong ako’y gumawa ng twitter account. Sa totoo lang, ang persepsyon ko sa twitter noon ay para makapang-tsismis lamang sa buhay ng iba kaya di ko ito agad ginamit. Dumating din ang panahong kahit may twitter account na ako’y di ko ito gaanong pinupuntahan. Pero nang mapagtanto kong pwede itong maging napakadaling kasangkapan para makatanggap ng balita, madalas ko na itong ginagamit. Madalas pa nga, dito ko unang nababalitaan ang mga bagay na sa primetime news TV ko pa malalaman dati. Kaya, kung gusto mong mauna o manguna sa balita, mag-twitter ka na. Pero hindi lamang sa pag-alam ng mga balita ang twitter. Ginagamit din ito para ilabas ang mga saloobin ng mga tao, maganda man o hindi. Kaya bago ka mag-twitter, alamin mo muna sa sarili mo kung handa ka na bang makabasa ng mga kwento ng mga tao tungkol sa iba’t-iba’t-iba’t-ibang bagay. (Talagang apat na “iba” yun, napakarami kasing iniisip at gustong pag-usapan ang mga tao. Hehe.) Kung ikaw din, alam mo sa sarili mo na handa ka nang magbahagi ng sarili mo sa iba sa pamamagitan ng 144 na karakter ay di kita pipigilang mag-twitter. Pwede mo namang protektahan ang mga nilalagay mo rito kung gagawin mong pribado ang iyong account, kung saan ang mga pinayagan mo lang na sumunod (mag-follow) sa’yo ang makakabasa nito. Yun nga lang, kung pribado ang account mo, di mo mati-tweet ang mga celebrity (artista, modelo, reporter, atbp.) na gustung-gusto mo. Kung di naman yun kawalan sa’yo, sige lang, gawin mo na lang itong pribado. Pero kung ang habol mo naman ay makarami ng mga susunod sa’yo, mapaartista (as if) man o hindi, sige lang, gawin mong pampubliko ang account mo.
Simula ng mauso ang mga social networking sites, mas lumiit ang mundo para sa tao. At dahil mas lumiit ito, mas nagkakakilala ang bawa’t-isa. Yun nga lang, sumisikip din ang pakiramdam ng iba dahil sa pagliit na ito. Nagtataka ba kayo kung bakit nauso ang HIDE button sa facebook? Para maitago sa isa o iilang tao ang ayaw nating ipakita sa kanila. Yung iba naman, nagtatago ng mga tao na ayaw nilang makita sa pamamagitan uli ng HIDE button. Syempre, isa na naman itong patunay na minsan talaga magulo ang isip ng mga tao. Ia-add sa facebook ang isa tapos iha-hide din naman pala. O kaya naman, i-add tapos di rin pala ilalabas sa timeline nila. O ha, parang plastikan online ang nangyayari. Hehehe. Pero minsan naman kailangan lang itong gawin lalo na kung nakita nating nagbago na ang isang taong akala nating kaibigan pala natin. Maaaring naglagay siya ng mga bagay na talagang offensive o kaya masyadong personal. At hindi lang isa, dalawa o tatlong beses. Maaaring araw-araw pa! Wala naman akong pinapatamaang tao. Ako rin naman ay nakapag-poste na ng masyadong personal na status sa FB o twitter kaya kasama rin ako rito. May iba nga lamang na di nakakaalala na MARAMING nakakabasa ng mga nilalagay nila sa mga social networking site na ito at madalas, oo, madalas, hindi maganda o makabuluhan ang nilalagay nila.
Sa totoo lang, ano ba ang pakialam natin? Wala siguro dahil may kanya-kanya naman tayong buhay at ang buhay na lang natin ang pakialaman natin. Pero, sa totoo lang uli, may pakialam tayo dahil di naman natin sila idadagdag bilang friend sa FB o ipa-follow sa twitter kung wala tayong pakialam sa kanila kahit kaunti, hindi ba?
Nakaisip tuloy ako ng ilang mga suhestiyon para mapagaan ang pakiramdam natin at ng ibang tao sa lumiliit na mundo natin sa pamamagitan ng FB at twitter. Ito ay para sa akin at para sa’yo na nagbabasa nito:
- Isipin kung makakabuti ba sa’yo o hindi ang ilalagay mo (picture, video, status update o tweet. Kung hindi makakabuti, bakit mo ilalagay, ‘di ba?
- Isipin ang mga taong maaaring makabasa ng mga ilalabas mo. Matutuwa ba sila sa ilalagay mo? O maiinis sila dahil lagi na lang kainis-inis ang mga nilalagay mo? Maaari sigurong sabihin na gusto ng maraming tao ang magagandang balita kaya maiging magagandang balita lang sa’yo ang madalas mong ilagay. Pero, dahil tao tayo, di naman maiiwasan maglabas ng frustration, anger, sadness. Yun nga lang, kung lagi mo silang papamahagian ng masasamang balita, ano na lang ang iisipin nila? Tsaka, baka mahawaan mo sila kaya dahan-dahan lang ha.
- Kung gusto mo lang magyabang, may karapatan kang gawin yun. Wag mo nga lang isipin na ayos lang yun sa lahat dahil baka ang dating sa kanila ay nang-iinggit ka. Lagi nating tandaan na ang maaaring ayos lang sa atin ay maaaring hindi ayos sa iba.
- Kung may gusto kang patamaan sa pamamagitan ng ilalagay mong content, magpaka-diskreto. Hindi yung tipong kulang na lang na sabihin mo na ang pangalan nila. May tao bang gustong iniinsulto siya? Wala naman siguro. Pero kung gusto nating bigyan sila ng leksyon sa pamamagitan noon, magpaka-diskreto. Kasi kung mararamdaman nilang pinapatamaan mo sila, good luck na lang kung mananatili pa rin kayong magkaibigan. Baka un-friend na ang katapat n’yan.
- Walang masamang magsabi ng nararamdaman sa FB o twitter. Iwasan lang sana yung masyadong personal (halimbawa: “Ay, nalimutan kong magsuot ng underwear!” o kaya “Sarap! Kakatanggal ko lang ng dumi sa ngipin ko! :D”) o kaya masyadong offensive na maaaring ikagalit ng iba kundi man lahat (halimbawa: “P…i… yang mga …. na yan! Di na dapat sila nabuhay!” o kaya, “Magpakaayos-ayos ka nga! Pangit ka na nga, pangit pa galaw mo!”). Maaaring maintindihan ng iba ang mga nilalagay mo, pero tandaan mong sa 500 kaibigan mo sa FB o kaya 50 na sumusunod sa’yo sa twitter, di lahat ay maiintindihan ka. Bakit, kilala ka ba talaga nila sa personal? Ayun, makikilala ka na nila talaga sa mga nilalagay mo.
- Kung magsasabi ng opinyon tungkol sa iba’t-ibang bagay, ayos lang yan. Sana lang tama ang ispeling at ang pagkakagawa ng mga pangungusap. Baka naman may mag-init ang ulo dahil sa sinulat mo. Ay, wag na lang, di ba?
Para ibuod ang mga wari-wari kong ito, gamitin natin ng maayos ang mga social networking site na tulad ng facebook at twitter. Be conscious, mindful and careful. Isipin palagi ang kapakanan mo at ng iba sa pamamagitan ng iyong mga ibabahagi. Kailangan din natin minsan na maging open-minded at accepting sa mga taong nakakalimot sa mga ito. Kaya saan ka man mapabilang sa mga yan, i-enjoy mo na lang ang paggamit ng facebook at twitter sa tama at magandang paraan.